Ve ve ve canım canım, çok sevdiğim izlemekte geç kaldığım ama bir başlayınca hepsini izlemeliyim dediğim birçoğunuzun bildiği Xavier Dolan filmlerinden bahsedeceğim. Kendine has tarzı olan, son zamanların en başarılı yönetmenlerinden sayılan, film yapsa da izlesek artık dediğimiz bir yönetmendir kendisi. Yazmakta geç kaldığım gibi, hazırlaması da zahmetli olunca biraz paylaşmam uzun sürdü ama umarım değmiştir. Tüm fotoğrafları ve gifleri tek tek kendim hazırladım bu sefer. Daha önce belirttiğim gibi diğer yazılarda fotoğrafları genelde Google hazretlerinden alıyordum. Baya uzun gibi görünse de çoğu fotoğraf. Umarım sıkılmazsınız ve izlemediyseniz bir fikriniz olur siz de Dolan filmlerine bir göz atarsınız :).
Ben kronolojik olarak izledim filmleri (Bir tek Laurance Anyways'i en son izlemiş olabilirim), ve hep daha fazlasını izlemek istedim. Hepsini izlemem bir haftamı almamıştır herhalde. Velhasıl bu genç yönetmene ben de hayran kaldım. İlk filmi I Killed My Mother ile güzel şeyler yapacağının sinyallerini veren Dolan, Mommy ile zirveye ulaşır, en azından benim gözümde :). Aslında sadece benim gözümde değil Cannes Film Festivali'nde de jüri özel ödülü başta olmak üzere bir çok ödülü yazıyor hanesine. Tabi bu ilk Cannes ödülü değil. Daha önce de Laurence Anyways ile Queer Palm ödülünü alıyor. Kanadalı yönetmenin hemen hemen her filminde gördüğümüz kareler, teknikler, bazı ufak detaylar mevcut. Filmlerin ona ait olduğunu söylemek için adının yazmasına gerek yok bundan dolayı. Benim gözüme çarpan bazı detayları tek tek paylaşacağım, filmleri incelemek yerine. Belki başka bir gün ayrıca incelenebilir tabi ama şimdilik bu güzel detaylarla Dolan filmlerine bir göz atalım.
1. Oyuncu olarak Dolan
Oyuncu olan ve ses dublajı da yapan Dolan beş filminin üçünde başrolü kimselere vermiyor. İyi de yapıyor aslında hele ki otobiyografik özellikler de içeren ilk filminde kendisinin oynaması gayet iyi de olmuş.
Ve en sevdiğim film sıralamamda ikinci sırayı Annemi Öldürdüm ile paylaşan, Heartbeats'de yine kendisini görüyoruz.
Ve bir diğer filmi, bir tiyatro oyunundan uyarlama ki benim sıralamam da en altta kalıyor ama asla kötü değil Tom Çiftlikte'de de yine kendisini başrolde görüyoruz. En alt sırada yer almasının sebebi şu saman saçları da olabilir tabi :).
Ve sadece bir görüneyim de benim filmim olduğu belli olsun dediği, Laurence Anyways'de sigarasıyla bir görünüp kaybolur.
2. Anneler, annelerimiz
Dolan'ın her filminde küçük de olsa büyük de olsa anneler ve anne-oğul ilişkisi önemli yer taşır. filmlerinin üçünde anne karakterini vazgeçemediği oyunculardan biri olan ve oynadığı her filmde bu rolü canlandıran öyle bir kadın var ki, müthiş oyunculuğuyla her filmde yok artık dedirtir. Ve hepsinin karakter olarak ortak özellikleri olsa da asla ben aynı kişiyim demez. Ufak da olsa başrol de olsa hepsinin altından ustalıkla kalkar. Bu güzel oyuncunun ismi ise Anne Dorval.
İlk filmde isminden de anlaşıldığı üzere, anne oğul ilişkisi ön planda olan bu filmde, Anne Dorval ustalıkla bu rolün hakkını veriyor.
Heartbeats'deki ufacık rolüyle bile ben buradayım diyor.
Ve ve en sevdiğim, müthiş Mommy filmindeki anne karakterini tabi ki bu kadar referanstan sonra başkası oynayamazdı herhalde.
Tom Çiftlikte filminde de yine önemli bir role sahip bir diğer Dolan annesi ise Lise Roy.
Ve son olarak Laurance Anyways filminde anne rolü Nathalie Baye'nin ellerine teslim ediliyor.
3. Eller ve sigaralar
Sanırım her filminde sigaranın göz önünde olmasının açıklaması Heartbeats filmindeki Marie'den dinlediğimiz bu müthiş replik olsa gerek.
I love to smoke. Smoking a cigarette is like... forgetting. When I hit rock bottom, it's all I have. Light up, smoke up, shut the fuck up. It hides the shit. The smoke... hides... the shit. There's menthol and vanilla. Some people like 'em. Menthol cigarette. Vanilla cigarette. Chocolate cigarette. Cigarette cigarette. Cigarettes clearly keep me from going crazy. Keeps me alive. It keeps me alive until I die. Sigara içmeyi seviyorum. Sigara içmek sanki... unutmak gibi. Dibe vurduğumda sahip olduğum tek şey odur. Yak, içine çek ve sesini kes. Her şeyi saklar. Mentollü ve vanilyalı sigaralar var. Bazı insanlar sever. Mentollü sigaralar. Vanilyalı sigaralar. Çikolatalı sigaralar. Sigaralar sigaralar. Sigara kafayı yememi engeller. Beni hayatta tutar. Beni hayatta tutar, ta ki ölene kadar.
4. Aynalar
Her filminde bir ayna metaforu görürsünüz. Özellikle dikiz aynalarından yakaladığımız bakışlar önemlidir. Laurence Anyways filminde iki kişinin yüzünü kamerada direkt görmek yerine, gerçeği öğrenen Fred karakterinin yüzünü dikiz aynasından görmek etkileyicidir.
I Killed My Mother
Heartbeats
Hearbeats
Mommy
Tom at the Farm
5. Vazgeçemediği Oyuncular
Dört filminde de boy gösteren Anne Dorval birinciliği kimselere kaptırmıyor, Dolan'ın kendisinden bile daha çok filmlerinde var ama tabi ki tek vazgeçemediği oyuncu o değil :). Hepsi birbirinden başarılı bu oyuncuları en az iki filminde konuk oyuncu olarak olsa bile görmek mümkün. Niels Schneider
Karakterleri çekerken arkalarında bir resim, tablo görmek mümkün. Özellikle I Killed My Mother filminde bolca tablolar görmek mümkün. Bazen oyunculardan çok o resimlere odaklanırız.
I Killed My Mother
Heartbeats
Resimlere bakınca anlıyoruz ki çığlık da önemli :). Karakterlerin çığlık atmak isteyip bir sigara yaktığı anlar yerine olsa gerek :).
Ve bol resimli ilk filminde en sonunda karakterlerin doğayla beraber bir resim, tablo oluşturması da paha biçilemez :).
7. O Zaman Renk O Zaman Dans
Her filminde bir club havası olmadı bir evde veya işte yapılan bir dans hep mevcuttur.
8.Su Metaforu
Su bildiğiniz gibi arınmayı, temizlenmeyi temsil eder. Her filminde de yine ıslanan karakterler görebiliriz. Kimi zaman yağmurda kimi zaman duşta ıslanan karakterler var.
Heartbeats
Mommy
Tom at the Farm
I Killed My Mother
Laurence Anyways
Mommy
9. Mutfak, Sofralar
Bir nevi ailenin temsilidir. Tüm ailenin yemek için toplandığı, sohbet ettiği (ki genelde tartışıyorlar :)), beraberliği temsil eden sofralar ve mutfak görmek mümkün.
10. Müzikler
Ve işte bir yönetmeni gösteren en güzel şeylerden biri olan müzik seçiminde Dolan her zaman tam puan alır. Aşık olur, film bittikten sonra filmin de etkisiyle tekrar tekrar dinlersiniz. Filmlerindeki dans sahneleri dışında da efsane müzikler yer alır onlardan birkaçı.
Birazcık Türkçe alternatif ve indie müzik dinleyenler Sofar'ı duymuşsunuzdur. Açılımı Songs from a Room. Dünyada da yapılan bir olay ve ülkemizde İstanbul da yapılıyor, onun dışında Ankara'yı da gördüm. Başka bir şehirde de oluyor mu pek bilmiyorum. Amaç bir evde davetlilere müzik yapmak. Kimler kimler müzik yapmamış ki; Nilipek, Yüzyüzeyken Konuşuruz, Biz, Cihan Mürtezaoğlu, Son Feci Bisiklet, Yok Öyle Kararlı Şeyler, Can Kazaz, Neyse, Meriva, Kalben vs. Anlayacağınız tüm bu tarz grupların, isimlerin yolu düşmüş Sofar İstanbul'a. Tabi benim daha önce dinleme fırsatı bulmadığım bazı grupları tanımama da vesile oldu. Sofar sayesinde dinlemeye başladığım ve önerebileceğim isimleri yine yedi şarkılık bir listeyle paylaşacağım. Boşuna demiyoruz Sofar sen ne güzel şeysin diye :).
1. İtiraf edelim, O Ses Türkiye sayesinde çoğu kişiye ulaştı şarkıları Koca Yaşlı Şişko Dünya. İyi de oldu. Hem söyleyenler iyiydi hem şarkı. Ama taa bu şarkıdan önce Sofar videoları sayesinde sevdiğim bu şarkılarıyla Adamlar, benim gönlüme taht kurmuştu :).
2. O nasıl müzik, o nasıl sözler ve o nasıl bir ses. Ben bayıldım. Kesinlikle EP'lerine göz atmanızda fayda var. Hem de iki dakikalık <3
3. Deniz Tekin baya tanınıyor sanırım ben geç gördüm. Ama hiç görmemekten iyidir :). Başarılı şarkıları ve coverları ile dikkat çeken bu genç arkadaşımızın geniş kitlelere ulaşması yakındır. Onun Sofar London kaydını koyayım da cool dursun :).
4. Müzik güçlü sözler minimalist. İşte muhteşem şarkının anahtarları. Onlardan biri "Gel".
5. Ya o kadar eğlenceli ve tatlı ki şu performansları herhalde konserleri bundan çok daha güzel oluyordur diye düşündürtmüyor değiller.
6. Ve sizi yumuşacık sesli ve naif şarkıları olan biriyle tanıştıracağım. Bağımlısı olmamak en azından başka neler söylemiş diye bakmamak neredeyse imkansız.
7. Ve son olarak; yine bol müzik az söz ile kapanışı yapıyorum. Bu Sofar çok güzel bişi. Böyle devam :).
O kadar güzel gruplar keşfediyorum ki ağzım açık kalıyor. Hangisini dinlesem (full albümden bahsediyorum) şaşırmış bulunmaktayım. Tabi bu heyecan verici bir olay. O kadar güzel kayıtlar, sözler, müzikler ortaya çıkıyor ki birinden diğerine atlamamak imkansız. Bencil davranmayıp sizi de bu gruplardan mahrum bırakmayacağım. Bu indie, akustik, alternatif vs. türdeki gruplara, sanatçılara siz de bir göz atın.
1. Nilipek şu aralar en çok dinlediğim albüm herhalde. Öyle sakin öyle güzel anlatıyor ki derdini "Gömülür" ile başlayan bağımlılığım tüm albüme yayıldı. Tehlikeli yani ama çok güzel. Albüm incelemesi yapmak isterim yakın zamanda fırsat bulursam.
2. Ars Longa indie seven şu küçük grubumuza nasıl da iyi geldi. Ben çok umutlu ve mutlu oluyorum böyle müzikler yapan insanları dinleyince.
3. Dünyanın en tatlı şarkılarından biri olmasının yanı sıra bir de böyle bir tatlı klibi olmasını kaldıramayacağım. O yüzden susuyor ve "Sana demiştim dünya büküldü bana verdiğin tek şey hüzündü" diyorum, Nilipek ile olan diğer versiyonunu da buraya bırakıyorum. (Sofar sen ne güzel şeysin be).
4. Ve geç keşfim. Şarkı o kadar güzel ki kaç kere üst üste dinledim bilmiyorum. ListeList'ten video koyuyorum ki şarkının hikayesini de dinleyin :).
5. Ve bir diğer bu yıl en çok dinlediğim albüm herhalde "Silik Düşler" dir. Nasıl güzel nasıl naif. Tabi ki bir albüm incelemesi olacak ama şimdilik bir tanesini buraya koyuyorum.
6. Yeni yeni keşfim. Müziklerine ayrı adlarına ayrı bayıldım :).
7. Bu liste bu kadarla sınırlı kalmıyor ama yapacak bir şey yok. Yine bu yaz en çok dinlediğim albümlerden biri Burcu Tatlıses ablamıza ait. Nasıl sözler ama nasıl. Yürek dağlar. Tabi Cihan (Mürtezaoğlu) abimizin de bu şarkıya dokunuşunu hissetmemek imkansız.
Aşkın yaşı, cinsiyeti, dini, dili, ırkı yok. Olmasında zaten. Hele ki öyle bir şey varsa ve siz de bulma şansına eriştiyseniz sakın bırakmayın. İnsan olun yeter :).
Bir Xavier Dolan Sevmek yazısı yolda. Günlerdir hazırlamaya çalışıyorum, beklemede kalın :).
Listeye bakarken dinlemeniz önerilir :)
1. Aşk karşılık beklemez ve bazen "konsepte" aşık olursun :)
.
Heartbeats - Xavier Dolan (2010)
2. Aşkın yaşı yok. Kara komedi severler buraya, Cat Stevens eşliğinde :). (Müthis bir film, bayıldım.)
Harold and Maude - Hal Ashby (1971)
3. Aşkın cinsiyeti yok.
Blue is the Warmest Colour - Abdellatif Kechiche (2013)
4. Onlar efsaneydi. Aşkın, sevginin sınırı yok.
Leon - Luc Besson (1994)
5. Sevdiğiniz kişi belki gerçekten de melektir :). Aşkın melek hali :)
Angel A - Luc Besson (2005)
6. Birinizin hala kalbi atarken eşinizin ölü olması da aşka engel değil :). İnsan ölü olsa bile aşk asla ölü olmuyor demek ki :).
Ölü Gelin - Tim Burton (2005)
7. Aşkın dini yok. (En sevdiğim filmlerden. Nadir Sarıbacak efsanesiyle)
Uzak İhtimal - Mahmut Fazıl Coşkun (2009)
8. Aşk engel bilmez.
Başka Dilde Aşk - İlksen Başarır (2009)
9. Aşık olmak için kana cana ihtiyaç da yok, ses de yeterli olabiliyor bazen :). (Film güzel ama fazla abartıldığını düşünüyorum halen :).)
Her - Spike Jonze (2013)
10. Dünyanın en cool çifti. Ve yaşamak için kana ihtiyaç duysanız bir de sonsuza kadar yaşasanız bile aşk oradadır :).
Only Lovers Left Alive - Jim Jarmusch (2013)
Bonus: Aşk engel tanımaz :).
Bu film Paris'te geçen, ünlü yönetmenler tarafından çekilen kısa filmlerden oluşmaktadır. Bir de New York'ta geçen versiyonu da vardır ki filmlerden biri Fatih Akın'a aittir, başrolüde Uğur Yücel'in olduğu.
