Sinek Sekiz'in bu kitabı yine bizlere iklim, gıda ve enerji yani petrol krizinin ne kadar yakın olduğunu ve aynı müsrif alışkanlıklarımıza devam edersek ne gibi sonuçlarla karşılaşağımızdan ve ne yapmamız gerektiğinden bahseden bir kitap. İklim değişiklikleri, küresel ısınma, endüstriyel gübreler, gıdadan yakıt üretimi, araba üretimi ve kullanımı, ambalajlı ürün tüketimi, hatta genel olarak tüketim kitapta bahsedilen konulardan bazıları. Genelde Hindistan'dan örnek verilerek kitap işlense de birçok farklı yerden istatistik okuma şansımız da var.
İklim, gıda ve enerji aslında hepsi birbirine bağlı birbirini etkileyen üç konu. Petrolün tepe noktasına ulaşmasını öngören istatistik ve çeşitli verilere dayanarak çok da fazla zamanımızın kalmadığı ve petrol olmadığı zaman ne yapabileceğimiz hatta o noktaya gelmeden iklimimizi, soluduğumuz hava ve elde ettiğimiz gıdanın nasıl ve ne şekilde korumamız gerektiğini ekolojik yaşam, toprak üzerinden anlatan bir kitap. Küçük bir denklem yapalım daha iyi anlamak için; bir traktörün çalışması için enerjiye ihtiyacın var, bu enerjiyi de petrol olarak adlandıralım; fakat zaman gelecek petrol zor bulunacak hatta belki hiç. Şirketlerin de, araba satıp para kazanmak için senin araba kullanmana ihtiyacı var lakin petrol yok ya da pahalı, o yüzden bu para kaynağı kesilmesin diye bilimi, belki de hükümetleri kullanarak yeni alternatifler üretiyor. Bu alternatifler için yerel çiftliklerin topraklarını şirketler almak istiyor, doğal alanlar bu uğurda yer açmak için kesilip biçiliyor, gıdadan önce yakıt ihtiyacını karşılamak gelince de sadece yakıt üretilebilecek gıdalar üretiliyor. Gıda seçeneği azalırken, ormanlar, verimli topraklar da monokültüre yani tek tip gıda üretimine odaklandığı için gıda krizine yol açıyor. Ormanlar, verimli topraklar gider, yerine çalışan arabalar gelince temiz hava azalıyor, iklim değişiyor. Doğanın dengesiyle oynanıyor ve kötü havayı emen ağaç ya da toprak kalmıyor. İklim krizi, küresel ısınma kaçınılmaz oluyor. Senin arabanın çalışması için, gıdan ve temiz hava hakkın engelleniyor ve toprakların elinden alındığı gibi yoksul yine yoksul kalıp şirketler bu sonuçları düşünmeden parasına para katıyor. Tabi yakıt alternatifinden biri bu, diğer getirilen alternatifler de bundan daha az zararlı değil çevreye. Araçlara yol yapmak için katledilen ormanlar, ağaçlar da cabası.
İşte yazarın isyan ettiği nokta burası; petrol için bu kadar yıkıma gerek yok, onsuz da yaşayabiliriz hatta daha güzel yaşarız. Toprak bir ister beş verir. Kötü havayı azaltır, birçok doğal afeti önlerken, aynı zamanda sana çok çeşitli yani biyoçeşitliliği yüksek besin imkanı sağlar. Doğayla savaş halinde değil onunla beraber çalıştığında, insan veya hayvan gücü kullanarak toprağın daha verimli olmasını sağlarsın, ne çevreye ne de insanlığa zarar verirsin. Yazar işte bu yüzden de sürekli yerelliği savunuyor. Tüketimden veya hazır gıda yerine üretimi destekliyor. Gıdaları daha verimli yapmak için bilime gerek olmadığını çünkü zaten çeşitli bitkileri yetiştirdiğinizde hem daha sağlıklı hem daha lezzetli hem de daha bereketli olduğunu vurguluyor. Eğer yakıt için veya satmak için tek tür bitki üretilirse birçok açıdan çevremize ve bize zarar vereceğini söylüyor.
Aslında birkaç konuda aklıma takılan yer oldu, onlardan biri; GDO'lu ürünler. Bu konu hakkında detaya inilmemiş ve ben bu konuda bir sunum izledikten sonra bazı düşüncelerim sorgulandı. Bu kitapta o konuların cevabını bulmak isterdim ama bu konunun üzerinde pek durulmamış. GDO'nun yararlı ya da gerekli olduğunu düşündüğümden değil ama bazı şeylerin netlik kazanmasını isterdim belki başka kaynaklarda :). Bir de hayvanlar ile alakalı bir konuda tam olarak aydınlanamadım :).
Genel olarak bu üçlü kriz; gıda, iklim ve enerji üzerinden anlatılan bu kitabı şiddetle okumanızı tavsiye ediyorum. İlk başlarda fazlaca veri, rakam veya istatistik olsa da daha sonra petrol yerine neden toprak dediğini anlatan güzel makaleler var. Hepsi de verilere dayalı. Etkileyici, hatta çarpıcı bir kitap. Bugüne kadar belki de gıdanızın nereden geldiğini hiç düşünmediniz ya da trafikten arabalardan ve egzozdan şikayet ettiniz ama bir eylemde bulumadınuz. Bu kitaptan sonra bunların nedenleri hakkında daha da düşünme belki de bir adım atma isteği duyacaksınız. Endüstriyelleşme, gelişme ve ilerleme adı altında nasıl bazı şeylerin geri dönüştürülemez şekilde yok edildiğini okumak kolay olmayacaktır lakin bu kitap nasıl bunlara engel olabileceğiniz için size fırsat sunabilir; ufak bir değişiklik olsa bile.
Her zamanki gibi altını çizmediği yer kalmadı gibi; bu yüzden ben de bazılarını paylaşacağım.
Alıntılardan Bazıları;
"Daha önceleri büyük çaplı savaşlar, sömürgeci genişleme ve kölelik sonucu insanın kendi kendini perişan edip yıktığına şahit olduk. Fakat insanlığın bir kesiminin hareketlerinin bütün insan türünün varlığını tehdit ettiğine bugüne kadar hiç görmemiştik."
" Önerdikleri, nükleer enerji ve endüstriyel biyoyakıt gibi sürdürülemez enerji seçeneklerinin teşvik edilmesi, karbon "dengeleme", kirlilik ticaret ve pazarları ile umarsız teknolojik maceraperestlikten başka bir şey olmayan fikirler, örneğin gökyüzüne reflektör, okyanusa da metal dolgular yerleştirmek gibi karbondioksit miktarını azaltalım derken ekolojik süreçlere daha da zarar verecek projelerdir."
"Yenilenemez enerjiyle çalışan makineler yenilenebilir insan ve hayvan enerjisinin yerini alınca, atmosferin karbon dengesi bozulmaya başladı."
"Arabalar insanları yutuyor. ...... Arabalar toprağı ve ekosistemleri yutuyor. Atmosfer fosil yakıt emisyonlarınca yutuluyor."
"İnsanlar arabalara kurban edilir; onların geçim kaynaklarının, topraklarının ve soludukları havanın yok edilmesinde bir sakınca yoktur."
"Önümüzdeki üçlü kriz. yani iklim değişikliği, petrol arzının tepe noktasına ulaşılması ve gıda-tarım krizi, değişmemizi ve petrol ötesi bir çağa geçiş yapmamızı zorunlu kılıyor."
İşte yazarın isyan ettiği nokta burası; petrol için bu kadar yıkıma gerek yok, onsuz da yaşayabiliriz hatta daha güzel yaşarız. Toprak bir ister beş verir. Kötü havayı azaltır, birçok doğal afeti önlerken, aynı zamanda sana çok çeşitli yani biyoçeşitliliği yüksek besin imkanı sağlar. Doğayla savaş halinde değil onunla beraber çalıştığında, insan veya hayvan gücü kullanarak toprağın daha verimli olmasını sağlarsın, ne çevreye ne de insanlığa zarar verirsin. Yazar işte bu yüzden de sürekli yerelliği savunuyor. Tüketimden veya hazır gıda yerine üretimi destekliyor. Gıdaları daha verimli yapmak için bilime gerek olmadığını çünkü zaten çeşitli bitkileri yetiştirdiğinizde hem daha sağlıklı hem daha lezzetli hem de daha bereketli olduğunu vurguluyor. Eğer yakıt için veya satmak için tek tür bitki üretilirse birçok açıdan çevremize ve bize zarar vereceğini söylüyor.
Aslında birkaç konuda aklıma takılan yer oldu, onlardan biri; GDO'lu ürünler. Bu konu hakkında detaya inilmemiş ve ben bu konuda bir sunum izledikten sonra bazı düşüncelerim sorgulandı. Bu kitapta o konuların cevabını bulmak isterdim ama bu konunun üzerinde pek durulmamış. GDO'nun yararlı ya da gerekli olduğunu düşündüğümden değil ama bazı şeylerin netlik kazanmasını isterdim belki başka kaynaklarda :). Bir de hayvanlar ile alakalı bir konuda tam olarak aydınlanamadım :).
Genel olarak bu üçlü kriz; gıda, iklim ve enerji üzerinden anlatılan bu kitabı şiddetle okumanızı tavsiye ediyorum. İlk başlarda fazlaca veri, rakam veya istatistik olsa da daha sonra petrol yerine neden toprak dediğini anlatan güzel makaleler var. Hepsi de verilere dayalı. Etkileyici, hatta çarpıcı bir kitap. Bugüne kadar belki de gıdanızın nereden geldiğini hiç düşünmediniz ya da trafikten arabalardan ve egzozdan şikayet ettiniz ama bir eylemde bulumadınuz. Bu kitaptan sonra bunların nedenleri hakkında daha da düşünme belki de bir adım atma isteği duyacaksınız. Endüstriyelleşme, gelişme ve ilerleme adı altında nasıl bazı şeylerin geri dönüştürülemez şekilde yok edildiğini okumak kolay olmayacaktır lakin bu kitap nasıl bunlara engel olabileceğiniz için size fırsat sunabilir; ufak bir değişiklik olsa bile.
Her zamanki gibi altını çizmediği yer kalmadı gibi; bu yüzden ben de bazılarını paylaşacağım.
Alıntılardan Bazıları;
"Daha önceleri büyük çaplı savaşlar, sömürgeci genişleme ve kölelik sonucu insanın kendi kendini perişan edip yıktığına şahit olduk. Fakat insanlığın bir kesiminin hareketlerinin bütün insan türünün varlığını tehdit ettiğine bugüne kadar hiç görmemiştik."
" Önerdikleri, nükleer enerji ve endüstriyel biyoyakıt gibi sürdürülemez enerji seçeneklerinin teşvik edilmesi, karbon "dengeleme", kirlilik ticaret ve pazarları ile umarsız teknolojik maceraperestlikten başka bir şey olmayan fikirler, örneğin gökyüzüne reflektör, okyanusa da metal dolgular yerleştirmek gibi karbondioksit miktarını azaltalım derken ekolojik süreçlere daha da zarar verecek projelerdir."
"Yenilenemez enerjiyle çalışan makineler yenilenebilir insan ve hayvan enerjisinin yerini alınca, atmosferin karbon dengesi bozulmaya başladı."
"Arabalar insanları yutuyor. ...... Arabalar toprağı ve ekosistemleri yutuyor. Atmosfer fosil yakıt emisyonlarınca yutuluyor."
"İnsanlar arabalara kurban edilir; onların geçim kaynaklarının, topraklarının ve soludukları havanın yok edilmesinde bir sakınca yoktur."
"Önümüzdeki üçlü kriz. yani iklim değişikliği, petrol arzının tepe noktasına ulaşılması ve gıda-tarım krizi, değişmemizi ve petrol ötesi bir çağa geçiş yapmamızı zorunlu kılıyor."